uznews.uz сайти фотосурати
10 декабрдан бошлаб Тошкент ва Ўзбекистоннинг яна 15 та шаҳар ва туманларида «Электрон рецепт» тизимини жорий этиш бўйича тажриба бошланди. Эндиликда дори воситаларини харид қилишда фуқаролар дорихонага албатта шифокор томонидан тизимга киритилган электрон рецепт асосида мурожаат этишлари лозим бўлади. Тегишли тартиб шу йилнинг 8 сентябрдаги ҳукумат қарорида белгиланган, деб хабар беради Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Фармацевтика маҳсулотлари хавфсизлиги маркази (Uzpharmcontrol) матбуот хизмати.
Янги қоида кўплаб пойтахт аҳолисини ғазаблантирди. Улар дорихоналардан ҳатто «оддий дори-дармонлар»ни ҳам сотиб ололмаётганликларидан шикоят қилмоқишда. Ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари деярли ҳар куни сотиб оладиган дори-дармонлар рецептлар рўйхатига киритилганидан норозилик билдиришмоқда. Улар шифокор қабулига ёзилиш ва зарур дори-дармонлар учун электрон ҳужжат олишга бўш вақтлари йўқлигини таъкидлашмоқда.
Uzpharmcontrol маълумотларига кўра, 9 декабрь ҳолатига биноан Ўзбекистонда фақат рецепт бўйича бериладиган 12 817 та дори рўйхатга олинган. Буларга антибиотиклар, анальгин, глюкоза, аскорбин кислотаси ва тиббиёт спирти киради.
Машҳур блогер Никита Макаренко тажриба сифатида Тошкент дорихонасидан парацетамол сотиб олишга уриниб қўрган, аммо рецептсиз буни амалга ошира олмаган.
«Тошкентда кунига қанча парацетамол қутиси сотилишини ва қанча шифокор борлигини аниқлаш учун тадқиқот ўтказдингизми? Тизимга тушадиган юкни ҳисоблаб чиқдингизми? Ишончим комилки, ҳисобламагансиз», — дея мурожаат қилади фаол расмийларга.
Мутахассислар ҳам норозилик билдиришмоқда. Иммунолог ва тиббиёт шифокори Азизахон Ходжаева «Электрон рецепт» лойиҳасини мутлақо хом, бемаъни ва синовдан ўтказилмаган деб ҳисоблайди. Унинг сўзларига кўра, шифокорлар ҳозирда тизимга дори-дармонларни буюриш учун кира олмаяптилар ва бозорда ҳам чалкашликлар мавжуд: фармацевтлар, масалан, антикоагулянтлар аскорбин кислотаси сифатида кўрсатилаётганидан шикоят қилишмоқда.
Мутахассис шунингдек, нима буюриш кераклиги ва нима буюрмаслик кераклиги ҳақида ким қарор қабул қилаётганини сўрайди.
«Нега шифокорлар ва беморларни масхара қилишни ўзингизга эп кўряпсиз, биз-шифокорларни сўз ва амал билан даволаш ўрнига, Соғлиқни сақлаш вазирлигининг самарасиз лойиҳалари билан овора бўлишга мажбур қиляпсиз», — деб ёзади Ходжаева.
У амалдорларни синов лойиҳасини ёпишга ва шунга ўхшаш ташаббусларни фақат барча тафсилотлари ишлаб чиқилганидан сўнггина бошлашга чақиради. Шифокор шунингдек, рецепт бўйича бериладиган дори-дармонларни аниқлашга ёндашувни ўзгартиришни: ҳар қандай дори-дармонни эмас, ҳақиқатан ҳам рецепт билан бериладиганини киритишни сўрайди.
Ушбу танқидларга Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳам эътибор қаратди. Вазирлик матбуот хизматининг хабар беришича, Ишчи гуруҳ томонидан фуқаролар ҳамда тиббиёт ходимларининг мурожаатлари, шунингдек, тизим ишга туширилган дастлабки кунларда унинг фаолияти, жумладан, поликлиникаларга бўладиган юкламалар, дори воситаларини бериш тартиби ва рақамли хизматлар ишининг барқарорлиги таҳлил қилиняпти.
Вазирлик тез орада тажрибага оид қўшимча маълумотлар беришга ваъда берди.
Шуни қўшимча қилиш лозим, Вазирлар Маҳкамасининг қарорига кўра, «Электрон рецепт» синов лойиҳаси биринчи босқичда Тошкент ва яна 15 та шаҳар ва туманларда амалга оширилади. Келгуси йили барча тиббиёт муассасалари ва дорихоналар тизимга уланади, янги моделга тўлиқ ўтиш 2027 йил бошида режалаштирилган.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги ислоҳот заруратини таъкидларкан, бундай ёндашув ноўрин рецептлар ёзилишини камайтиришга, бозор шаффофлигини оширишга, дорихоналар учун тенг шароитлар яратишга, контрабанда ва ноқонуний фармацевтика маҳсулотлари савдосини аниқлашга ёрдам беришига урғу беради.
