Мамаризо Нурмуратов. Матбуот анжумани видеотрансляциясидан кадр
Россия ҳукумати нақд валютани сотишни тақиқлаганидан сўнг, авваллари «лўли почтаси» орқали уйларига пул жўнатиб келган ўзбекистонлик меҳнат муҳожирлари пул ўтказмалари тизимидан фойдаланишга мажбур бўлишди. Бу апрелдан июнгача Ўзбекистонга трансчегаравий пул ўтказмалари ҳажмининг рекорд даражада ўсишига сабаб бўлди, деб ёзади «Газета.uz» Марказий банк раиси Мамаризо Нурмуратовга таяниб.
«Аввалари Россиядаги ватандошларимиз «лўли почтаси» дан фойдаланишган, яъни [Ўзбекистонга] кетаётганлар орқали нақд пул жўнатишган. Энди бу пуллар реал, расмий каналлар орқали ўтказила бошланди», — деди Марказий банк раҳбари 21 июль куни бўлиб ўтган матбуот анжуманида.
Апрель ойида Ўзбекистонга хориждан 1,07 миллиард доллар келиб тушди, бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан деярли икки баравар кўп. Май ойида 1,65 млрд доллар (ўсиш 2,7 марта), июнь ойида 2,32 млрд доллар (ўсиш 3,25 марта) ўтказилган.
-
2021 ва 2022 йилги трансчегаравий пул ўтказмалари. «Газета.uz» сайти фотосурати
Нурмуратовнинг айтишича, ўсишнинг 95 фоизи Россия ҳиссасига тўғри келади. «2022 йилнинг биринчи ярмида 500 долларгача бўлган ўтказмалар ҳажми икки баравар, жўнатувчилар сони эса 50 фоизга ошди. Бу рақамлар бизнинг биринчи фаразимизни маълум даражада тасдиқлайди», — дея қўшимча қилди у.
Пул ўтказмаларининг ўсишига бошқа мамлакатларнинг Ўзбекистон билан чегарадош ҳудудлари аҳолиси томонидан қўлланилган схема сабаб бўлган. Ўз мамлакатларидаги валюта чекловлари фонида улар Ўзбекистонга пул ўтказа бошладилар, нақд пул чиқариб, ўзлари билан олиб кета бошладилар, деди Нурмуратов. Марказий банк ушбу схемада алоҳида рискларни кўрмайди ва бундай хорижликларга нисбатан ҳеч қандай чекловлар қўймоқчи эмас.
Мамаризо Нурмуратов иккинчи чоракда норезидентлар томонидан очилган жорий ҳисобварақлар сонининг ўсиши ҳақида ҳам гапирди. У 47 000 га ўсган ва 169 000 тага етган, шу жумладан 90 000 та валюта карталари — Виса ва МастерCард. Асосий қисмини Россия, Украина ва Белоруссиядан келган мигрантлар очган. 1 июль ҳолатига кўра, Ўзбекистонда Россия фуқароларининг ҳисоб-китоб ҳисобварақларида 115 миллион доллар бор.
Эслатиб ўтамиз, Россия Федерациясининг Украинада ҳарбий махсус операцияси бошланганидан кейин Қўшма Штатлар Россияга доллар пулларини етказиб беришни тақиқлади. Кейинроқ Европа Иттифоқи нақд евро етказиб беришни тақиқлаганини эълон қилди. Хорижга валюта оқимини камайтириш ва рублга босимни юмшатиш мақсадида Россия расмийлари 9 сентябргача бўлган муддатга бир қатор чекловлар жорий қилди. 9 мартдан бошлаб мамлакатда доллар ва евронинг нақд савдоси тўхтатилди, уларни фақат нақд пулсиз шаклда сотиб олиш мумкин эди. Шу билан бирга, ҳисоб рақамингиздан фақат 9 мартгача очилган омонатлардан чет эл валютасини ва фақат шу санагача келиб тушган долларларни ечиб олишга рухсат берилади. 18 апрелдан бошлаб Россия банкларига фақат 9 апрелдан бошлаб кассаларга келиб тушган нақд валюталарни сотишга рухсат берилди.
