sputniknews.ru сайти фотосурати
Евроосиё тараққиёт банки (ЕОТБ) Марказий Осиёнинг тўрт республикаси – Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон ва Ўзбекистон, шунингдек, Арманистон, Беларусь ва Россияни ўз ичига олган молия институтига аъзо давлатлар учун асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар прогнозини тайёрлади. Хусусан, таҳлилчилар ялпи ички маҳсулот (ЯИМ) ўсиши, инфляция ва миллий валюта курсининг ўзгариши ҳақидаги маълумотларни эълон қилди, дейилади банк сайтида эълон қилинган ҳисоботда.
ЕОТБ экспертларининг фикрича, жорий йил охиригача юқоридаги барча мамлакатларда юқори иқтисодий фаоллик кузатилади.
Шунга кўра, ЯИМнинг қуйидагича ўсиши кутилмоқда:
✅ Арманистонда — 5,5% га;
✅ Беларусда — 3,0% га;
✅ Қозоғистонда — 5,5% га;
✅ Қирғизистонда — 10,3% га;
✅ Россияда — 2,0% га;
✅ Тожикистонда — 8,4 фоизга;
✅ Ўзбекистонда — 6,5 фоизга.
Банк алоҳида давлатлар, жумладан, Марказий Осиё минтақасидаги республикалар учун батафсилроқ прогнозни тақдим этган.
Демак, Қозоғистонда иқтисодий ўсиш ўтган йилги 4,8 фоиздан бу йил 5,5 фоизгача кўтарилиши кутилмоқда. Инвестицион лойиҳаларни қўллаб-қувватлаш бўйича кенг кўламли чора-тадбирлар ташқи таъсирларнинг салбий таъсирини қоплайди, деб ҳисоблайди таҳлилчилар. Бундан ташқари, ижобий динамикани рағбатлантирувчи бюджет сиёсати, нефть қазиб олишни кўпайтириш, ҳудудлар ва инфратузилмани ривожлантиришга қаратилган ҳукумат ташаббуслари қўллаб-қувватлайди. Шу билан бирга, истеъмол талабининг ошиши ва коммунал хизматлар тарифларининг ошиши инфляцияни 11,9 фоизгача тезлаштиради. Миллий валюта курси 2025 йилда 1 доллар учун ўртача 513 тенгени ташкил қилади.
Қирғизистонда ялпи ички маҳсулотнинг ўсишига олтин нархининг кўтарилиши, уй хўжаликлари истеъмолининг ошиши ва кучли сармоя талаби таъсир кўрсатади. Инфляция 7,3% ни ташкил қилади, бу ҳукуматнинг мақсадли кўрсатмаларига тахминан мос келади. Сом курси ўзгаришсиз қолади: 1 доллар учун ўртача 87,5 сом. Бунга жаҳон қимматбаҳо металлар бозоридаги қулай вазият фонида экспорт тушумларининг ўсиши ҳамда импорт ҳажмининг камайиши ёрдам беради.
Тожикистонда сўнгги 20 йил ичида рекорд даражага етиши мумкин бўлган ялпи ички маҳсулотнинг юқори ўсиши ички талабнинг ортиши ва республика учун ташқи савдодаги қулай вазият билан боғлиқ. Бу ерда, биринчи навбатда, олтиннинг нархи ҳам ҳисобга олинади. Инфляция 3,3 фоиздан ошмайди ва мақсадли диапазонда қолади. Миллий валюта курси йил давомида ўртача 1 доллар учун 11,1 сомони даражасида тўхтайди.
Ўзбекистон ЕОТБга жорий йилдагина аъзо бўлгани сабабли ушбу давлат учун биринчи марта прогноз берилмоқда. Уй хўжаликлари даромадлари ва инвестиция фаоллиги ошиши фонида ЯИМнинг барқарор ўсиши кутилмоқда. Илгари қабул қилинган пул-кредит сиёсати чора-тадбирлари инфляцияни 8,1 фоизгача секинлаштиришга ёрдам беради. 2025 йили сўмнинг ўртача курси 1 доллар учун 13200 атрофида бўлади. Миллий валютани пул ўтказмалари ҳажмининг ошиши ва экспортнинг барқарор ўсиши қўллаб-қувватлайди.
ЕОТБ экспертлари, шунингдек, дунёдаги асосий тенденциялар ҳақида ўз қарашлари билан ўртоқлашдилар. Уларнинг ҳисоб-китобларига кўра, жорий йил охиригача жаҳон иқтисодиётининг ўсиш суръати 3,3 фоиздан 3 фоизгача пасаяди. Шу билан бирга, банкнинг фаолият юритувчи минтақаси мамлакатларида ялпи ички маҳсулотнинг ўсиши 2,7 фоизни ташкил этади.
ℹ️ Евроосиё тараққиёт банки 19 йилдан бери Евроосиё маконида инвестиция фаолиятини амалга ошириб келаётган кўп томонлама банк ҳисобланади. 2025 йилга келиб ЕОТБ портфели 16,5 миллиард долларлик 305 та лойиҳани ўз ичига олади. Асосий улуш транспорт инфратузилмаси, рақамли тизимлар, «яшил» энергетика, қишлоқ хўжалиги, саноат ва машинасозлик соҳаларидаги ташаббуслардан иборат.
