Роғун ГЭСи. rogun.tj сайти фотосурати
Ўзбекистон ва Тожикистон ҳукуматлари Роғун ГЭСида ишлаб чиқариладиган электр энергияси қандай шартлар асосида сотилишини келишиб олди. Тожикистон Адлия вазирлигининг ҳуқуқий ахборот порталида эълон қилинган келишув лойиҳасига кўра, дастлаб электр энергияни етказиб бериш 1 киловатт/соат учун 0,034 доллар туради.
Шартномага кўра, нол ставка бўйича ҳисобланган қўшилган қиймат солиғи ҳисобга олинган ҳолда 1 кВт/соат учун 3,4 АҚШ центи қиймати шартноманинг биринчи йили давомида амал қилади. Келгусида шартномада кўрсатилган бошланғич қийматининг 1% миқдорида йиллик индексация кўзда тутилган.
Етказиб бериш ҳажми ва битимнинг батафсил шартлари «Роғун ГЭС» ОАЖ ва «Ўзэнергосотиш» АЖ томонидан белгиланади, уларга электр энергиясини харид қилиш бўйича алоҳида шартнома тузиш топширилган.
Роғун ГEСида ҳосил бўладиган ресурслар Ўзбекистонга икки давлат операторлари томонидан тасдиқланган аниқ жадвал бўйича, асосан, қўшни республика тармоғида режалаштирилган қувват тақчиллиги бўлган соатларда етказиб берилиши тахмин қилинмоқда. Оқим давлатлараро электр узатиш линиялари орқали ўтади.
Шу билан бирга, Тожикистон электр станциясини қуриш жараёнида ресурсларни экспортга етказиб бериш фақат вегетация даврида – 1 апрелдан 30 сентябргача, яъни экинларни суғориш талаб қилинадиган ойларда амалга оширилади.
Роғун ГЭСи тўлиқ лойиҳа қувватида ишга туширилгандан сўнг, мамлакатлар доимий ресурслар таъминотини йўлга қўйишни режалаштирмоқда.
Қайд этилишича, ҳукуматлараро битим томонларнинг барча ички ҳуқуқий тартиб-қоидаларни бажарганлиги тўғрисида ёзма билдиришнома дипломатик каналлар орқали олинган кундан бошлаб кучга киради.
Шартнома 20 йилга мўлжалланган бўлиб, кейинги 10 йиллик муддатга узайтирилади, агар республикалардан ҳеч бири кейинги муддат тугашига олти ой қолганда шартномани бекор қилиш нияти ҳақида шерикларни хабардор қилмаса.
Бундан ташқари, Роғун ГЭСидан электр энергияси етказиб бериш 2018 йилдан буён Ўзбекистон билан бу борада ҳамкорлик қилиб келаётган Тожикистоннинг «Барки Точик» компанияси ресурсларини экспорт қилиш билан бир вақтда амалга оширилади.
ℹ️ Роғун ГЭСи Тожикистондаги энг йирик энергия лойиҳасидир. Яқин вақтгача лойиҳа фақат давлат маблағлари ҳисобидан молиялаштириларди. 2008-2024 йиллари Тожикистон Роғун ГЭСи қурилиши учун 42,5 миллиард сомони (тахминан 4 миллиард доллар) ажратган. Олти агрегат ишга туширилгач, Роғун ГЭСи йилига 13-17 миллиард кВт/соат электр энергияси ишлаб чиқарадиган Марказий Осиёдаги энг йирик гидроэлектрстанцияга айланиши кутилмоқда.
