Шавкат Мирзиёев Хоразм вилоятидаги иссиқхонада, 2020 йил, декабрь. Ўзбекистон президенти матбуот хизмати фотосурати
Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев 30 июль куни бўлиб ўтган йиғилишда иссиқхона хўжаликларининг мамлакат озиқ-овқат ва иқтисодий хавфсизлигини таъминлашдаги устувор аҳамиятини белгилаб берди. Бу ҳақда давлат раҳбари матбуот котиби Шерзод Асадов хабар берди.
«Барча эшитиб олсин: иссиқхоналар бу – озиқ-овқат хавфсизлиги, иқтисодий хавфсизлик масаласи ҳисобланади», — деди Мирзиёев.
Республикада 5,1 минг гектар иссиқхоналар мавжуд бўлиб, етти йил ичида маҳсулот ишлаб чиқариш 110 минг тоннадан 546 минг тоннага ошган, бироқ тадбиркорлар кредитлаш, ўғитлар нархи ва газ таъминотидаги узилишлар билан боғлиқ муаммоларни таъкидлашмоқда. 600 гектардан ортиқ иссиқхона фаолияти тўхтатилган, 128 гектар ер қарздорлик туфайли банкларга ўтказилган.
Солиқ қўмитасига газни қайта тақсимлаш самарадорлигини ва бошқа тармоқларда қўшимча қиймати паст бўлган иссиқхона тармоғига ресурслар йўналишини таҳлил қилиш топширилди. Иссиқхона фаолиятининг ҳаво сифатига таъсирини ҳисобга олиб, Тошкент вилоятида экологик муаммоларни комплекс ҳал этиш вазифаси қўйилди.
Бундан буён иссиқхоналар, тоифасидан қатъи назар, ер солиғини қишлоқ хўжалиги ерлари ставкасида тўлаши белгиланди. 2028 йилга қадар иссиқхона ишчилари учун ижтимоий солиқ ставкаси 12 фоиздан 1 фоизга туширилади. Экспортга маҳсулот етиштириш мажбуриятини олган, табиий газда ишлаётган иссиқхоналарга қишки мавсумда газ кафолатли ҳажмда берилади.
Иссиқхоналарни кредит қўллаб-қувватлаш ҳам кенгаймоқда: муқобил иситиш тизимларига ўтганлар учун кредит бериш муддати узайтирилди, иссиқлик насосларини ўрнатиш харажатларининг 20 фоизигача компенсация қилинади, бундай кредитлар бўйича ставка 4 фоиз этиб белгиланди. Газ учун аванс тўлови октабрдан мартгача 50 фоиз қилиб белгиланди.
Ташкилотларга ҳудудда қатъий назоратни таъминлаш, сувни тежовчи илғор технологияларни жорий этишни қўллаб-қувватлаш, 10 минг гектар майдонда томчилатиб ва ёмғирли суғориш тизимини ўрнатишни режалаштириш, ерларни лазерли текислаш учун ускуналар харид қилиш ва бу мақсадлар учун қўшимча бюджет маблағларини шакллантириш топширилди. 2024 йили сувни тежовчи технологияларга 1,2 триллион сўм (94 миллион доллардан ортиқ) йўналтирилган бўлса, йил охирига қадар 2 триллион сўм (157 миллион доллардан ортиқ) ресурс шакллантириш режалаштирилган.
Қўшимча чора-тадбирлар дуккакли экинларни йиғиш учун ускуналар сотиб олишни субсидиялаш ва реэкспортни осонлаштириш учун янги божхона қоидаларини жорий этишни ўз ичига олади. Янги замонавий агромажмуалар, уруғчиликни кўпайтириш лабораторияларини ташкил этиш, стандартлар ва сертификатлаштириш механизмларини жорий этишни қўллаб-қувватлаш, экспортчи ва ишлаб чиқарувчилар муаммоларини ҳал этиш бўйича мулоқот майдони ташкил этиш бўйича мутасаддиларга топшириқлар берилди.
Умуман олганда, йиғилиш мева-сабзавот ва озиқ-овқат маҳсулотлари экспортини кўпайтириш масалаларига бағишланди. Озиқ-овқат етиштириш учун 250 минг гектар пахта ва ғалла ерлари ажратилгани, 160 минг гектар янги боғ ва токзорлар барпо этилгани, 107 минг гектар эски ерлар реконструкция қилингани, озиқ-овқат соҳасида 1 миллиард долларлик 1,5 минг инвестиция лойиҳаси амалга оширилгани таъкидланди. Бундан ташқари, 100 минг тонна сақлаш, 70 минг тонна қуритиш, 46 минг тонна саралаш ва қадоқлаш қувватлари яратилди.
Йилнинг биринчи олти ойида озиқ-овқат экспорти 44 фоизга ошиб, 1,3 миллиард доллардан ошди, етказиб бериш географияси эса 16 давлатга кенгайди. Қишлоқ хўжалиги соҳасидаги ислоҳотлар халқаро миқёсда эътироф этилмоқда: шу ойда Ўзбекистон БМТнинг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти (ФАО) Кенгашига сайланди, деди президент.
Мирзиёев халқаро вазият кун сайин ўзгариб бораётгани, йилдан-йилга такрорланаётган об-ҳаво инжиқликлари, «аномал иссиқ» ва «аномал совуқ» деган тушунчалар одатий ҳолга айланиб улгурганига эътибор қаратди. Президент таъкидлаганидек, ҳар бир экспорт бозори муҳим. Бироқ Сурхондарё, Тошкент ва Навоий вилоятлари, Қорақалпоғистон каби айрим вилоятлар мева-сабзавот ва озиқ-овқат маҳсулотларини экспорт қилиш ҳажми бўйича ортда қолмоқда. Мазкур вилоятлар ҳокимларига ортда қолишни бартараф этиш юзасидан аниқ режалар ишлаб чиқиш топширилди.
Давлат раҳбари, шунингдек, 21 туманда экспорт ҳажми ўтган йилги кўрсаткичнинг 70 фоиздан камини ташкил этганини, гарчи бу туманларда фойдаланилмаётган ер ресурслари сезиларли даражада бўлганини таъкидлади. Элчилар ва савдо маслаҳатчиларига маҳсулотларни ташқи бозорга чиқаришга кўмаклашиш, экспорт қилувчи ташкилотларга сақлаш ва қадоқлашда замонавий стандартлардан фойдаланиш бўйича топшириқлар берилди.
