Қозоғистоннинг Актау шаҳри яқинида Озарбайжоннинг AZAL авиакомпанияси самолёти ҳалокати муносабати билан Россия товон пули тўлайди. Бу ҳақда Россия президенти Владимир Путин Душанбеда Озарбайжон президенти Илҳом Алиев билан икки томонлама учрашувда маълум қилди, деб ёзади РИА Новости.
«Россия бундай фожиали ҳолатларда керак бўлган компенсация тўлаш билан боғлиқ барча зарур ишларни қилади», — дея Россия раҳбарининг сўзларидан иқтибос келтиради агентлик. Шунингдек, у фожиа билан боғлиқ мансабдор шахсларнинг ҳаракатларига ҳуқуқий баҳо беришга ваъда берди.
«Ҳозирда ушбу фожиа сабабларини умумий тарзда муҳокама қилишимиз мумкин. Бу бир қанча ҳолатлар билан боғлиқ», — дея Путин сўзларини келтиради Интерфакс. —Биринчиси, осмонда Украина дрони бўлган. Биз бир вақтнинг ўзида Россия Федерацияси чегарасини кесиб ўтган учта учувчисиз учиш аппаратини кузатиб бордик».
Иккинчи сабаб, президентнинг таъкидлашича, Россия ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимининг техник носозлиги. «Отилган иккита ракета самолётга тўғридан-тўғри зарба бермаган, агар бу содир бўлганида, у жойида қулаб тушган бўларди. Бунинг ўрнига улар портлаган — эҳтимол ўз-ўзини йўқ қилиш учун — бир неча метр узоқликда, тахминан ўн метрлар», — давом этган у.
Путиннинг сўзларига кўра, «зарар биринчи навбатда жанговар элементлардан эмас, балки ракеталар қолдиқларидан етказилган. Шунинг учун учувчи буни қушлар тўдаси билан тўқнашув сифатида қабул қилган ва бу ҳақда у Россия авиадиспетчерларига хабар берган ва буларнинг барчаси қора қутиларда қайд этилган».
«Умуман олганда, мен учрашувимиздан бир кун олдин – кеча ёки бир кун олдин менга маълум қилинган нарсаларни [AZAL ҳалокати сабабларини] айтиб бердим», — дея қўшимча қилди Путин Алиевга мурожаат қиларкан. Алиев, ўз навбатида, Россия президентига самолёт ҳалокати сабабларини текширишни шахсан назорат қилгани учун миннатдорчилик билдирди.
25 декабрь куни Azerbaijan Airlines (AZAL) авиакомпаниясининг Embraer 190 самолёти ҳалокатга учраганди. Самолёт Бокудан Грознийга йўл олган, бироқ Чеченистон пойтахтига қўна олмаган. Самолёт ортига бурилиб, ҳалокат сигналини берганидан сўнг Қозоғистоннинг Актау шаҳрига учиб кетган. Самолёт аэропортдан 3 километр узоқликда қулаган. Самолёт бортидаги 67 кишидан 38 нафари ҳалок бўлган, улар орасида Озарбайжон, Қозоғистон ва Россия фуқаролари бор бўлган.
Ҳалокатдан сўнг, қушларнинг урилишидан тортиб, самолётга ташқи таъсир кўрсатилганига қадар турли хил версиялар илгари сурилди. Декабрь ойи охирида Озарбайжон президенти Илҳом Алиев Москва ҳалокат сабабларини яширишга уринаётганини айтди. Унинг таъкидлашича, самолёт радиоэлектрон ҳужуми туфайли ишдан чиққан ва ердан берилган зарба (самолёт Грознийга қўнаётганда Украина дронларининг ҳужумига қарши кураш олиб борилган) дум қисмига жиддий зарар етказган.
Авария сабабларини текшириш учун Қозоғистон Транспорт вазирлиги ҳузурида комиссия тузилди. Текширувларга Озарбайжон, Россия ва самолёт ишлаб чиқарувчи Embraer компанияси мутахассислари жалб қилинган.
2025 йил февралида Қозоғистон Транспорт вазирлиги текширув ишлари бўйича дастлабки ҳисоботни эълон қилди. Ҳужжатда ҳалокат сабабларига оид аниқ хулосалар келтирилмаган. Унда қайд этилишича, самолёт корпусида тешиклар, шунингдек, бегона металл буюмлар топилган ва улар экспертиза учун юборилган.