Равшан Маматов. podrobno.uz сайти фотосурати
Ўзбекистон президенти Администрацияси ҳузуридаги Наркотикларни назорат қилиш миллий маркази (ННММ) директори Равшан Маматов бир қатор ҳолларда мансабдор шахслар ноқонуний гиёҳванд моддалар савдосига алоқадор экани ва гиёҳванд моддалар лабораториялари тўғридан-тўғри участка инспекторларининг яшаш жойларида ташкил этилганини маълум қилди. Бу ҳақда марказ раҳбари Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатлари олдида қилган чиқишида маълум қилди, деб хабар беради Podrobno.uz.
Марказ раҳбари сўнгги беш йил ичида мусодара қилинган синтетик гиёҳванд моддалар ҳажми 80 баравар, унга боғлиқ жиноятлар сони эса икки баравар кўпайганига оид статистикани келтирди. Унинг қўшимча қилишича, вазият Ўзбекистон нолегал гуруҳлар томонидан ноқонуний гиёҳванд моддалар учун транзит ҳудуди сифатида фойдаланилаётгани билан янада оғирлашмоқда. Бироқ, республиканинг ўзида ҳам жиддий муаммолар мавжуд. Шундай қилиб, ўтган йили бешта гиёҳванд моддалар ишлаб чиқарувчи лаборатория фош қилинган бўлса, бу йили 13 таси аниқланган.
Шу муносабат билан, бундай жиноятларга қарши курашни кучайтириш учун бир қатор чоралар таклиф қилинди. Таъкидланишича, 17 декабрь куни Ўзбекистон парламентининг қуйи палатаси гиёҳванд моддалар, психотроп ва кучли таъсир қилувчи моддаларнинг ноқонуний айланиши учун жазоларни кучайтирувчи қонун лойиҳасини қабул қилди. Ҳужжатда Республика Жиноят кодексига гиёҳванд моддалар билан боғлиқ жиноий уюшмалар тузиш, мансаб ваколатларини суиистеъмол қилган ҳолда гиёҳванд моддалар савдосига ҳомийлик қилиш ва бундай жиноятларни яшириш каби хатти-ҳаракатларга қарши янги қоидалар киритилади. Қонун лойиҳаси муаллифлари бундай жиноятлар учун 5 йилдан 20 йилгача қамоқ жазоси берилишини таклиф қилишган.
Бундан ташқари, амалдаги қоидаларга киритилган ўзгартиришда бундай жиноятларни такрорлаган шахсларга шартли равишда озод қилиш чораси қўлланилмаслиги белгиланган.
Унда шунингдек, маълум моддалар рўйхати келтирилган банд ҳам мавжуд. Шундай қилиб, прегабалин, тропикамид ва сибутрамин каби кучли таъсир қилувчи моддаларни ўз ичига олган кўп миқдордаги гиёҳванд моддаларни ишлаб чиқариш, қайта ишлаш, сақлаш, ташиш ёки сотишда айбдор деб топилган шахслар 10 йилдан 20 йилгача қамоқ жазосига ҳукм қилинади.
Ёшларга алоҳида эътибор қаратилмоқда, мактабларда, бошқа таълим муассасаларида, талабалар ётоқхоналарида, болалар лагерларида ва интернетда гиёҳванд моддалар сотиш учун жазолар янада қаттиқлашган. Тўғри, бу ерда тафсилотлари келтирилмаган. Бироқ, жамоат жойларида тақиқланган моддаларни истеъмол қилиш 15 кунгача маъмурий қамоққа олиш билан жазоланиши маълум.
Парламент аъзолари олдида чиқиш қиларкан, Маматов президент Шавкат Мирзиёев фармонига биноан мамлакатда гиёҳванд моддалар савдосига қарши кураш бўйича саъй-ҳаракатларни мувофиқлаштириш учун президент Администрацияси ҳузурида Гиёҳванд моддаларни назорат қилиш агентлиги ташкил этилаётганини эслатиб ўтди.
Жорий йилнинг ноябрь ойи бошида президент Шавкат Мирзиёев Гиёҳванд моддалар билан боғлиқ жиноятларнинг олдини олиш ва уларга қарши курашиш бўйича комплекс амалий ҳаракатлар миллий дастури лойиҳасини маъқуллади. Ҳужжат 2025-2026 йилларга мўлжалланган бўлиб, 100 дан ортиқ тезкор — профилактик, ташкилий-тарбиявий ва ахборот-ташвиқот кампанияларини ўз ичига олади.
Глобал чоралар долзарблилиги салбий статистика билан боғлиқ бўлиб, унга кўра 2025 йил бошидан бери 11 000 дан ортиқ гиёҳванд моддалар билан боғлиқ жиноятлар аниқланган ва тахминан 2,5 тонна гиёҳванд моддалар мусодара қилинган. Ҳар йили гиёҳванд моддаларнинг янги турлари ва ноқонуний ҳаракатларни содир этиш усуллари пайдо бўлмоқда.
Ўшанда гиёҳвандликка қарши бир қатор ташаббуслар ҳам таклиф қилинди, жумладан, кескин жиноят қонунчилиги механизмларини қўллаш, ёшларга нисбатан содир этилган жиноятлар учун жазоларни кучайтириш ва бошқалар.
