Йозеф Сикела, Шавкат Мирзиёев ва Марта Кос. Ўзбекистон президенти матбуот хизмати фотосурати
Европа Иттифоқи (ЕИ) ва халқаро молия институтлари Марказий Осиё мамлакатларига Транскаспий транспорт йўлагини (Ўрта йўлак номи билан ҳам танилган) ривожлантиришда инфратузилма ва бошқа лойиҳалар учун маблағлар ажратиш орқали қўллаб-қувватлашга тайёр. 27 ноябрь куни Тошкент шаҳрида бўлиб ўтган Транскаспий транспорт йўлаги ва ўзаро боғлиқлик бўйича инвесторлар форумида бир нечта муҳим ҳужжатлар имзоланди, деб хабар беради «Газета.uz».
Тадбирда Европа Иттифоқининг халқаро ҳамкорлик бўйича комиссари Йозеф Сикела ва Европа Иттифоқининг кенгайиш бўйича комиссари Марта Кос иштирок этди. Форум иштирокчилари Европани Жанубий Кавказ ва Қора денгиз минтақаси орқали Марказий Осиё билан боғлайдиган логистика йўналишларининг салоҳиятини батафсил муҳокама қилишди. Хусусан, улар ҳамкорликни мувофиқлаштириш, тўсиқларни олиб ташлаш ва ҳуқуқий нормалар ва божхона тартибларини уйғунлаштириш зарурлигини таъкидладилар.
Ўзбекистон Транспорт вазири Илҳом Махкамовнинг таъкидлашича, Ўрта йўлак Хитой, Марказий Осиё ва Кавказни Европа билан боғлайдиган асосий йўналишлардан бирига айланиб бормоқда. Мутахассислар прогнозларига кўра, бу ерда ташиладиган юк ҳажми 2030 йилга келиб йилига 10 миллион тоннага етади. Бироқ, вазирлик бошлиғи ягона Евросиё транспорт маконини яратиш учун биргаликда ҳал қилиниши керак бўлган масалалар ҳам борлигига урғу берди.
Сикела, ўз навбатида, портлар, йўллар, рақамли тизимлар ва бизнес шароитларига реал инвестициялар тоза энергия ва муҳим минераллар — Европа Иттифоқи ва Марказий Осиё умумий манфаатларга эга бўлган соҳаларда ишларни ривожлантиришини таъкидлади.
Европа комиссари Кос шунингдек, Транскаспий йўналишини ривожлантириш зарурлигини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, битта йўналишга ҳаддан ташқари қарамлик савдо иштирокчиларини заифлаштиради. Шунинг учун Шимолий йўлакка узоқ муддатли альтернатива зарур.
«Ўрта коридор орқали юк ташиш 2022 йилдан буён 4 баробар ошди. 2030 йилга келиб улар зарур инвестициялар билан уч баравар кўпайиши мумкин», — деди Кос.
Форум якунида транспорт йўлагини ривожлантириш лойиҳалари тақдим этилди. Шундай қилиб, Европа инвестиция банки Ўзбекистон таркибига кирувчи суверен Қорақалпоғистон Республикасининг пойтахти Нукус яқинидаги А380 халқаро автомагистралининг бир қисмини модернизация қилиш учун Европа Иттифоқи томонидан кафолатланган 100 миллион евро миқдорида кредит ажратади.
ЕИ ва ЕТТБ режалаштирилаётган Учқудуқ-Қизилўрда автомобиль-темирйўл йўналишининг дастлабки техник-иқтисодий асосланишини молиялаштиради. Йўл Ўзбекистон ва Қозоғистондаги саноат ривожланган иккита шаҳарни боғлайди ва шу билан Марказий Осиёда транзит имкониятларини кенгайтиради.
Шунингдек, Транскаспий транспорт йўлаги билан боғлиқ автомобил йўлларини реконструкция қилиш режалаштирилган. Европалик ҳамкорлар Қозоғистонда шунга ўхшаш ташаббуслар учун 150 миллион евро миқдорида кредит линиясини очадилар ва Қирғизистондаги Қорабалта-Чалдовар автомагистралини модернизация қилиш учун 50 миллион евродан ортиқ маблағ ажратадилар. Бундан ташқари, Каспий денгизидаги Қозоғистоннинг Актау шаҳридаги порт инфратузилмасини яхшилаш режалаштирилган. Бу ҳолда, Европа Иттифоқи 10 миллион евро ва ЕТБ 35 миллион евро ажратади.
Тошкентга ташрифи давомида Европа комиссарлари Жозеф Сикела ва Марта Кос Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев билан учрашдилар. Давлат раҳбари меҳмонларни «Марказий Осиё – Европа Иттифоқи» учинчи иқтисодий форуми ва Транскаспий транспорт йўлаги ва ўзаро боғлиқлик бўйича инвесторлар форуми муваффақиятли ўтказилгани билан табриклади.
Мирзиёев бу йил Ўзбекистон Республикаси ва Европа Иттифоқи ўртасида бир қатор муҳим келишувлар имзолангани, кенг кўламли саммитлар ўтказилгани ва Ўзбекистоннинг Жаҳон савдо ташкилотига аъзо бўлиши бўйича музокаралар якунланганини таъкидлади.
Иқтисодий алоқалар ҳам кенгайиб бормоқда. Масалан, йил бошидан бери савдо айланмаси қарийб 7 фоизга ўсди. Томонлар савдо, инвестиция, саноат, транспорт, рақамлаштириш, муҳим минераллар, энергетика, соғлиқни сақлаш ва бошқа соҳаларда янада ҳамкорлик зарурлигини таъкидладилар.
ℹ️ Транскаспий транспорт йўлаги (шунингдек, Ўрта йўлак деб ҳам аталади) Хитой, Қозоғистон, Каспий денгизи, Озарбайжон ва Грузия орқали ўтадиган йўналишдир. Аслида, ушбу лойиҳа Хитойдан Европага юк ташиш учун Россиянинг Транссиб темир йўлига муқобил йўлак ҳисобланади.
