Курьерлик ва логистика соҳасида ишлаётган мусулмонларга Исломда тақиқланган («ҳаром») озиқ-овқат ва товарларни ташиш тақиқланади, деган фатво Россия Конституциясига зиддир. Бу ҳақда РФ президенти маслаҳатчиси, Инсон ҳуқуқлари бўйича кенгаш (ИҲК) раҳбари Валерий Фадеев маълум қилди.
У фатво Конституциянинг камида беш моддасига зид эканини таъкидлади:
▪️ 14-моддада Россия дунёвий давлат экани айтилган. «Россия Федерацияси мусулмонлари диний бошқармасининг хулосаси самарали меҳнат ва фуқаролик-ҳуқуқий муносабатларни тартибга солишга қаратилган, бу эса федерал қонун чиқарувчи органларнинг мутлақ ваколатига киради», деб тушунтирди Фадеев;
▪️ 8-модда – Россияда ягона иқтисодий макон ва товарлар ва хизматларнинг эркин ҳаракатланиши кафолати тўғрисида: «РФ мусулмонлари диний бошқармасининг хулосаси бундай ҳаракатга сунъий тўсиқлар яратиб, ушбу тамойилни бузади»;
▪️ 37-модда – касб ва ҳунар танлаш эркинлиги тўғрисида: «Бу фуқароларнинг ишни эркин танлаш ҳуқуқи орқали амалга оширилади»;
▪️ 19-модда – фуқароларнинг ижтимоий, ирқий, миллий, тил ёки диний мансублигига қараб ҳуқуқларини чеклашнинг ҳар қандай шакллари тақиқланиши тўғрисида: «[Фатво] диний мансубликдан келиб чиққан ҳолда меҳнат эркинлигини асоссиз равишда чеклашни назарда тутади»;
▪️ 29-модда – Ижтимоий, ирқий, миллий ёки диний адоват ва адоватни қўзғатувчи тарғибот ёки ташвиқотга йўл қўйилмаслиги тўғрисида: «Ушбу қарор [Россия Федерацияси мусулмонлари диний бошқармаси] диний ихтилофни қўзғатишга қаратилган... Диний бошқарма хулосаси курьер мусулмонларнинг ўзлари бошқаларга нисбатан қарши қўйишига ва ўз мижозларини шунга мос равишда фарқлашига олиб келади».
Мусулмонлар диний бошқармаси 7 октябрь куни Инсон ҳуқуқлари бўйича кенгаш раҳбари эътирозига сабаб бўлган фатвони эълон қилди. Унда айтилишича, мусулмонларга («ҳалол») товарлар — озиқ-овқат, ислом қонунларига кўра сўйилган ҳайвонларнинг гўшти, сабзавотлар, кийим-кечак, мебель, электроника, китоблар ва дори-дармонларни ташиш руҳсат этилган. Шу билан бирга, ислом қонунларини бузувчи алкоголли ичимликлар, қимор ва бутпараст буюмлари, чўчқа гўшти ва бошқа маҳсулотларни етказиб бериш мумкин эмас, деб ҳисобланади.
Фатвода аралаш юкларни ташиш тартиби ҳам тушунтирилган. Агар посилкада ҳалол ҳам, ҳаром ҳам бўлса, лекин биринчиси кўп бўлса, кейинчалик садақа тўлаш шарти билан курьернинг ишлашига рухсат берилади. Агар посилканинг таркиби номаълум бўлса, масалан, очилмаган қутиларни етказиб беришга рухсат берилади, чунки бу ҳолда жавобгарлик етказиб берувчи зиммасига тушмайди.
ℹ️ 2024 йил декабрь ойида Россия Федерацияси мусулмонлари диний бошқармаси томонидан кўпхотинликка рухсат берувчи фатвоси ҳам кенг муҳокамаларга сабаб бўлганди. Мусулмонлар диний бошқармаси Уламолар кенгаши барча хотинларга адолатли ва тенг муносабатда бўлган тақдирда, мусулмон эркакнинг тўрттагача аёлни никоҳга олишига изн берган. Бош прокуратура ушбу фатвога жавобан, бу Россия қонунчилигига ва анъанавий рус маънавий-ахлоқий қадриятларини сақлаш ва мустаҳкамлаш соҳасидаги давлат оилавий сиёсати тамойилларига зид эканини таъкидлаган. Назорат маҳкамаси Мусулмонлар диний бошқармаси раиси Шамил Аляутдиновга кўп хотинликка рухсат берилганлиги ҳақидаги баёноти учун билдиришнома юборган. Натижада Уламолар кенгаши фатвони қайтариб олган.
