minenergy.uz сайти фотосурати
Ўзбекистон Энергетика вазирлиги табиий газ ва электр энергияси таннархини эълон қилиб, республика ҳар йили аҳолининг энергияга бўлган эҳтиёжи учун 14 триллион сўмдан (1,15 миллиард доллар) ортиқ миқдорда субсидиялар ажратаётганини маълум қилди. Иқтисодий маълумотлар вазирлик сайтида эълон қилинган.
Энергетика вазирлиги мутахассисларининг ҳисоб-китобларига кўра, бир кубометр газ таннархи 1890 сўм (0,16 доллар)ни ташкил қилади. Агар оила иситиш мавсумида 750 куб метр сарфласа, давлатдан ўртача 1,1 миллион сўм (90 доллар) миқдорида субсидия олади. Айни пайтда мамлакатда тўрт миллиондан ортиқ «зангори олов» истеъмолчилари мавжуд.
1 киловатт-соат электр энергиясининг таннархи 970 сўм. Демак, бир ойда ўртача 200 киловатт-соат электр энергияси истеъмол қилинганда ҳам, давлат амалда ҳар битта истеъмолчи учун 135 минг сўмдан субсидия бермоқда. Мамлакатдаги истеъмолчилар сони эса 7,4 миллион хонадонни ташкил этади.
Маълум бўладики
ҳар йили давлат фуқароларни электр энергияси ва газ билан таъминлаш учун 14 триллион сўм (1,15 миллиард доллар) ажратади, дея хулоса қилади Энергетика вазирлиги.
Эслатиб ўтамиз, ҳозирда аҳоли учун қуйидаги тарифлар амал қилади:
- 1 кВт/соат электр энергияси учун 295 сўм ($0,024);
- 1 кубометр табиий газ учун 380 сўм (0,031 доллар).
2022 йил май ойида Энергетика вазирлиги газ таннархи 1400 сўм (0,11 доллар), электр энергияси эса 800 сўм (0,066 доллар) бўлганини маълум қилганди. Шундай қилиб, бир ярим йил ичида кўрсаткичлар мос равишда 35% ва 21% га ўсган.
Шу билан бирга, расмийлар энергия субсидиялари самарасиз, тизимни ривожлантириш фақат бозор механизмларини жорий этиш керак, деб ҳисоблайдилар. Бундан ташқари, саноат корхоналари зарарларини қоплаш учун давлат ғазнаси харажатлари бюджет тақчиллигига ва бошқа мақсадларга пул ажрата олмасликка олиб келади.
«Агар соҳага бозор қонунлари жорий қилинса, эртага бу маблағлар тежалади. Натижада тежалган маблағни ижтимоий соҳани ривожлантиришга, янги мактаблар, тиббиёт муассасаларини қуришга, ҳар бир соҳада ишлаб чиқаришни тараққий эттириш учун замонавий технологияларни олиб киришга, қолаверса, энергетика тизимини чуқур модернизация қилишга ҳам сарфлаш мумкин», — дейилади вазирлик хабарида.
Вазирликнинг қўшимча қилишича, соҳада бозор қоидалари билан яшаш истеъмолчилик маданиятини, ортиқча исроф қилмасликни, харажатларни мустақил назорат этиш ва оқилона тақсимлаш каби ҳаётий кўникмаларни шакллантиришга туртки бўлиши мумкин.
Бундан олдин Энергетика вазирлиги 1 октабрдан ташкилотлар ва йирик саноат корхоналари учун электр энергияси ва табиий газ тарифларини оширишни таклиф қилгани хабар қилинганди.
Аҳоли учун коммунал хизматлар нархи ҳам ошади, лекин 2024 йил бошидан. Бундан ташқари, ушбу санадан бошлаб ресурсларни белгиланган «ижтимоий меъёр» дан кўпроқ истеъмол қиладиганлар учун харажатларнинг кескин ошишини назарда тутувчи табақалаштирилган тариф жорий этилиши мумкин.
