gazeta.uz сайти фотосурати
Ўзбекистон ҳукумати кўчмас мулкни оммавий баҳолаш лойиҳаси учун 40 миллиард сўм (3 миллион доллар) ажратди. Жараёнга малакали мутахассислар жалб этилиб, биринчи босқичда фақат Тошкент шаҳрини қамраб оладиган амалий ишлар бошлаб юборилган. Бу ҳақда кадастр хизмати мутахассислари мамлакат президенти Шавкат Мирзиёевга маълум қилди, деб хабар беради унинг матбуот хизмати.
Мазкур масаланинг долзарблиги республиканинг кўплаб ҳудудларида кўчмас мулкнинг кадастр ва бозор қиймати ўртасида сезиларли тафовут мавжудлиги билан изоҳланади. Бу ҳолат, табиийки, уй-жой олди-сотдисида низолар, келишмовчиликларни келтириб чиқаради.
Шу боис, жорий йил март ойида Мирзиёев кўчмас мулкни оммавий баҳолаш тизимини жорий этиш тўғрисидаги қарорни имзолади. Жараён Кадастр агентлиги қошида ташкил этилган махсус марказ томонидан амалга оширилади. Биринчи босқич пойтахтни қамраб олади, жорий ва кейинги йилларда жараённи якунлаш режалаштирилган. Кейин баҳоловчилар Нукус, вилоят марказларини қабул қилиб, босқичма-босқич республиканинг барча ҳудудларига тарқалади.
Президент баҳолаш ишлари бошлангани ҳақидаги ҳисоботни эшитаркан, кадастр маълумотлари иқтисодий дастурларни самарали режалаштиришда муҳим асос бўлишини таъкидлади. У мутасаддилар олдига бюрократияни тубдан қисқартириш, бу борадаги хизматлар сифатини ошириш, тадбиркорларга максимал даражада қулайлик яратиш вазифасини қўйди.
Соҳадаги энг долзарб масала – кўчмас мулк муносабатларини тартибга солишдир. Шу мақсадда кўчмас мулкларнинг ҳақиқийлиги ва ишончлилиги давлат томонидан кафолатланадиган ягона маълумотлар базаси – UZKAD тизими ишга туширилган. Барча бино ва иншоотлар хатловдан ўтказилиб, унга киритилмоқда. Ҳозиргача 150 мингта турар ва 707 мингта нотурар жой, 44 мингта кўп қаватли уй ҳақидаги маълумотлар ушбу янги тизимда акс эттирилган. 2025 йил охиригача яна 400 мингта хусусий уй-жойларни, келгусида эса республикадаги барча 6,3 миллион якка тартибдаги уй-жойларни рўйхатга киритиш режалаштирилган. Албатта, бу мулкни олди-сотди, ижарага бериш, мерос қилиб олиш, гаровга қўйиш ва ҳоказо жараёнларни соддалаштиради.
Тақдимотда бошқа статистик маълумотлар ҳам эълон қилинди. Шундай қилиб, мамлакатдаги умумий ер майдони қарийб 45 миллион гектарни ташкил этади, аммо 2021 йилга келиб фақат 1 миллион гектар давлат реестрига киритилган. Бироқ, сўнгги пайтларда вазият ўзгарган – ягона тизим вужудга келгани туфайли 42 миллион гектар майдон рўйхатга олинган, бу умумий майдоннинг 94 фоизини ташкил этади. Хусусан, ўрмон ва сув фонди ҳудудлари, муҳофаза этиладиган табиий ҳудудлар рўйхатга тўлиқ киритилган.
Ҳозирги кунда 13 турдаги давлат кадастрлари, масалан, транспорт, алоқа, геодезия, энергетика, йўллар бўйича маълумотлар тўлиқ шакллантирилган. Яна 7 та йўналиш бўйича ишлар якуний босқичда.
Мутасаддилар, шунингдек, ноқонуний олиб қўйилган ер участкаларига бўлган ҳуқуқни тан олиш тўғрисидаги қонун қабул қилинганидан сўнг бундай ерларда қурилган уй-жойларга мулк ҳуқуқини бериш муаммоси ҳал этилаётганини алоҳида таъкидлади. Жорий йил январь ойидан бошлаб тегишли ҳужжатларни расмийлаштириш ва мулк эгаларига топшириш жараёни бошланган.
